zaterdag 24 januari 2009

Lottumse woorden: boven de 18

Er zijn weer een paar nieuwe woorden bij me binnen komen dwarrelen en dat zal nog wel vaker gebeuren. Een paar zijn er voor boven de 18. Die kende ik eerder ook wel, maar ik wilde het voor alle leeftijden houden hier. Maar na dat brave stukje van gisteren over meneer pastoor moet het eigenlijk wel kunnen nu.

Tricot, triek - trui
Schalevaeger - schavuit?
Kuite – voetballen op één goal
Strevele - ruziënStechelen – ruziën
Strubbe – bengels, vervelende jongens
Heksel - kort gesneden stro
Gée~r - gierig
Pi~n, gérepi~n - gierig persoon
Neuke – etteren, klieren, vervelend doen
Klaor kómme (met elkaar) – goed met elkaar op kunnen schieten
Aaftrekke – scheet laten

Tricot, triek: trui. Jan, ’t is ka~lt boe~te, dót ow maar enne wermen triek á.
Naar dat woord heb ik een half jaar gezocht. Ik wist dat er, behalve trui, nog een woord was maar het wilde me niet invallen. Tricot is oorspronkelijk Frans en betekent dunne gebreide katoenen stof. Tricot is dus geen Lottumse uitvinding, maar in de betekenis van gebreide wollen trui is het wel Lottums.

Schalevaeger: "geej ziet enne kleine schalevaeger" zeiden ze wel eens tegen me toen ik een klein kind was. Wat het betekent weet ik niet. Schavuit? Wie weet het?

Kuite: voetballen, maar dan met z’n allen op één goal. Wij kuitten vroeger zowat elke dag in de boomgaard van Thielen op de Konijnskamp, achter de Horsterdijk.

Strevele: ruziën

Stechele: ruziën

Strubbe: bengels, vervelende jongens. Die jónge ván Jansen dát zie~n echte strubbe.

Heksel: gerven stro werden in een hekselmachine in korte stukjes gesneden van pakweg 3 cm en de heksel werd gebruikt in de legkasten voor de hennen en in de manden waarin de eieren werden geraapt.

Gée~r: gierig

Pi~n, gérepi~n: gierig persoon. Bijvoorbeeld iemand die nooit een rondje geeft in 't café. Wát ziede geej toch enne pi~n!!

Neuke: etteren, klieren, vervelend doen. Tot in de 60-er jaren had het in de generatie van mijn ooms en tantes alleen maar die betekenis. “Schei oe~t met dát geneuk” zei oom Harry Jonkers een keer tegen me toen ik een jaar of twaalf was. Ik weet niet meer wat ik deed, daar in de huiskamer bij Jonkers, maar ik was niet aan het neuken. Dat weet ik 100% zeker.
De moeder van Ans Cuppen uit Lomm (mijn eerste vriendin) riep een keer kwaad: “as geej hee got liggen neuke daan got ma nao bed.”

Klaor kómme: goed met elkaar op kunnen schieten. Tot in de 60-er jaren, tenminste, daarna kreeg het een andere betekenis. Mijn pa was van die verandering niet op de hoogte. Mijn zus Liesbeth trouwde in 1972 met Bart, een Rotterdammer. Ter verhoging van de feestvreugde droeg Pa een zelfgemaakt gedicht voor dat begon zo ongeveer als: “Liesbeth en Bart ontmoetten elkaar, en ze kwamen al heel snel samen klaar.” Vervolgens steeg er een luid gebrul op onder de Rotterdamse bruiloftsgasten. Pa snapte niet wat daar nou eigenlijk te lachen viel.

Aaftrekke: een scheet laten. Zelfde verhaal: als ze er in de 50-er jaren een aftrokken, dan betekende dat dat ze een scheet lieten. Sindsdien is er een element van handenarbeid aan toegevoegd en heeft de actie zich verplaatst naar de voorkant van het lichaam. En het stinkt niet meer. Of in elk geval minder. En anders.

Geen opmerkingen: