dinsdag 10 mei 2016

Lei Achten - 3

Nog maar eens wat Achte’s Lei herinneringen. Ik schat dat we nu in de dertiger jaren zitten.

Elk jaar gingen we op bedevaart naar Tienraij, de meest vervelende dag voor ons kinderen. Meestal was het in de zomer en veel te warm.

In augustus was altijd de Kindsheidoptocht. Ik ben een keer Ridder geweest met een houten sabel en mocht daarmee alle ongelovigen het hoofd afslaan, aldus de pastoor.

Wauw! Wie was die pastoor? Hij was zijn tijd ver vooruit. ISIS begon daar pas 80 jaar later mee!

We gingen met de trein naar Amsterdam, naar de stille omgang.

Op school speelden we haasje over, krabboek en hamer- schaar - mes of hiep. We bandelden, maakten pijl en boog met rieten pijlen, we lieten vliegers op tot ongekende hoogten en stuurden er telegrammen naartoe. We maakten knabbussen van vlierenhout en fluitjes van kastanjehout.

We ratsten kersen, appels, peren en pruimen en maakten een mook van geratst fruit om het tussendoor op te kunnen eten.

Soms hadden we een halve zondag (heiligendag): 's morgens naar de mis en dan naar school.
Trouwens, we moesten elke morgen naar de vroegmis. Daarna koffie drinken en naar school.
Op zondag na het lof kregen we een knapkoek.

En dan noteert hij: “Paus Wim en de fazante”.  En: “De Guut zijn huwelijks aanzoek”. 

Ik had daar graag wat meer details over gehoord, maar dat is alles.

Maar ook dit, over dansen met een Engelsman:
Hij: “you are my sweetheart”.
Zij: “joa,ma ozze Sjeng zwieët vul harder”.

En over een opa die met zijn kleinzoon gaat jagen:
Scheet nog is opa, d’n haas hèt ‘t neet gehuurd.

Een een Lottumse spreuk:
Als het water zakt, kraakt het ijs. (Een scheet laten onder het plassen.)

En tot slot nog wat over de Maas, ware poëzie:

De wintermaas:
Kaal en grijs berijpte wanden,
En ijs verstijft de randen.

De zomermaas:
Licht en groen, kabbelend aan de wanden,

Warm weerspiegeld in de heldere randen.

donderdag 5 mei 2016

Lei Achten - 2

En hier de tweede serie herinneringen van Lei Achten.

Over 1925 schrijft hij:

Hoog water en overstromingen in Lottum.

Mgr. Schraven in China vermoord.

Poels verliest zijn portemonee in het water en fietst naar Baarlo waar ze aangespoeld zou zijn.

Of hij ze daar ook gevonden heeft vermeldt Lei niet, maar volgens mij stroomt de Maas niet naar Baarlo toe, dus …..


En over 1929:

Crisis in Amerika maar wij krijgen electrisch.

Sijtant is overleden, dragers plunderen de wijnkelder. Gommans is erfgenaam; bewoners;
Grad vd Brand met Gina - vrouw Gommans - Harry Hovens (rolkastje) Seuren Hand met Nes; Ger Driesen en Mia Clemens.

Wie weet wat dit allemaal betekent mag het zeggen.

Scheerpiet ging met de telder en andere attributen onder de arm de mensen op woendagmiddag aan huis scheren. Zaterdagavond echter bij hem thuis. Hij was kleermaker, hulpkoster, klokkenluider, scheerbaas, kon kleine verwondingen behandelen, drapeau-drager en voorbidder bij processies en begrafenissen.

Van Horck was kleermaker. Hij had leerlingen uit Horst en uit Lottum, Wiel Cuijpers, Cor Clevis en zijn eigen zoons Sraar en Dries.
Op zomeravonden was hij ook veilingmeester, stempelde eieren, nam zakken bonen en andere groenten in ontvangst om te wegen en te labelen en dat werd dan elke morgen in alle vroegte door Sir Gooren opgehaald en met paard en wagen naar de boerenveiling in Venlo gebracht.
Hovens bracht zijn groenten zelf naar zijn eigen Venlose veiling vereniging.

Asperges werd bij de boeren opgehaald door Seuren in Houthuizen.

In het huis van van Horck was ook de Cooperatiewinkel van de werkliedenbond. Basten van
de Grubbenvorsterweg bracht de boodschappen rond. Deze Basten verkocht met een gekoelde
driewieler ijsco's in dorp.
In de Hoofdstaaat was de EDAH kruidenierswinkel van Verstraaten. En dan waren er nog Flisse
Frens mit winkel en cafe, Jonkers Sef en Handrie met winkel en kwekerij en Smits en Claessen.
Op vrijdag 3 hieringen in ‘t zuur met veel uien.

Frans Gooren en Turlings hadden Standaard tankstations en in de jaren dertig kregen wij de eerste Shell benzinepomp.


Wordt vervolgd

zondag 1 mei 2016

Lei Achten - 1

Via facebook ontving ik het droevige nieuws dat Lei Achten op 22 april in Banholt overleden is, 90 jaar oud. Lei en zijn vrouw Sien zijn in 1970 uit Lottum vertrokken. Daarna heb ik hem nooit meer gezien, maar hij is me altijd in herinnering gebleven als een markante Lottummer, altijd vol humor. Hij was elektricien en hij en Sien hadden aan de Markt een winkel met elektrische artikelen en apparaten.
In 2010 hebben Chrit Peeters en filmclub Le Tabouret hem thuis in Banholt opgezocht en geïnterviewd en in dat interview legde hij de achtergronden van zijn vertrek uit. Het kwam er op neer dat het niet goed ging met zijn zaak en hij besloot daarom om eens heel wat anders te gaan doen. Hij werd kastelein en huurde een café in Banholt, Zuid Limburg.
Een paar jaar geleden heeft Frans Gommans me eens 13 pagina’s met aantekeningen en jeugdherinneringen van Lei gegeven . Ik heb daar nooit eerder wat mee gedaan, maar dit is een goede aanleiding om een paar van zijn herinneringen eens op mijn blog te zetten.



Lei, derde van rechts, in "De Zwaan" van Keiren.

Hier komen er alvast een paar. Meer volgt.

Wanneer vader of moeder jarig waren kregen we een plats, een groot rond krentebrood, waarvan elke dag behalve vrijdags (vasten en onthouding) een schijf werd afgesneden en dan kregen we 14 dagen lang elk dag een klein stukje plats.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De Rozenfeesten waren op de Markt en er werd alleen wijn gedronken door de grote Kwekers met genodigden en de upper-ten van Lottum en Grubbenvorst.
De hele markt was dan twee meter hoog afgezet met jute, maar s'avonds bij het eerste elektrische licht stonden vrouw Achten, vrouw Broekmans, vrouw Keltjens en vrouw Gommans naast elkaar op keukenstoelen naar al dat schoons te kijken, vooral naar de wijndrinkers.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pastoor zijn eerste spoeltoilet.
Het water kwam uit de grondpomp met drukketel. Lies, de dienstbode, mager als een lat en ook zo lang, zat op de tweede dag voor de grote boodschap op de wc, maar zakte met haar smalle heupen door de bril en zat klem.
Wat nu gedaan? Voorzichtig riep ze de pastoor die voor de deur van de wc bleef staan.

“Wat is er Lies?”

“Ik zit vast, maar hier hangt een kettinkje, mag ik me daaraan optrekken?”

“Natuurlijk” zei pastoor, “daar zal dat ding toch wel voor bedoeld zijn.”

Lies trekt aan het kettinkje en krijgt een hele guts water langs haar billen.

Een gil: “och,och pastoor, ik geloof dat me de blaas is geknapt.”

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


In 1940 brak de oorlog uit. We hadden een benzine pomp van de Koninklijke Shell Maatschappij, een tank van 1000 liter en de pomp was handbediend.
Op 10 mei kwamen alle militaire voertuigen in alle vroegte, om 4uur ‘s morgens, bij ons
tanken. Het leger mocht alleen tanken bij ons vanwege dat koninklijke van Shell. Een tiental soldaten had hun eigen auto en die gaven briefjes af waarmee we later naar het gemeentehuis gingen voor geld.
Toen de laatste wagens vertrokken was onze tank leeg en kwamen de eerste Duitsers al over de Maas.
Nulle Sjang, Jan Lichteveld, liep over Borgraafsdijk naar de Borggraaf om daar te gaan werken. Iemand zag hem lopen en riep “Sjang got ma noa hoes, ‘t is oerlog.”
“Ik ni, zei Sjang, ze hebben meej niks gezèt.”