maandag 12 september 2011

Aafgekéke

En hier hebben we de volgende zes:

Has – bijna
Houwe – slaan
Koppien – hoofdpijn
Oe~tdoo~n – rooien, uitmesten, uitdoen, uittrekken
Smè~r – slaag
Toe – dicht

En dan heb ik de volgende woorden nog gespiekt van de website van Sevenumse woorden:

Emus – iemand
Nemus – niemand
Kwellik – net, pas
Vlimme – kaf
Votte-tes – kontzak

Has: d’r staon has gen proe~men án d’n boeëm dit joar.
Houwe: as ge nou nì gauw oe~tscheit dán houw ik ow op ow gevrè~t.
Koppien: Mie ziet stil, ik krieg koppien ván ow gesanik.
Oe~tdoo~n: multifunctioneel woord: je kunt van alles oe~tdoo~n in Lottum:  petatte bijvoorbeeld, verkeskuie, oerbelle, BH’s, ónderbókse ….. en daar laat ik het maar bij.
Smè~r: Ger hè~t gister ’n pak smè~r gehad ván zienne pap.
Toe: Truus, de veurdeur stet oape, dót ze ’s efkes toe.

En de gespiekte woorden:
Emus en nemus: als emus “iemand” is dan is nemus “niemand”. Logisch.
Kwellik: we zoten kwellik op de fiets en toen begoo~s ’t al te rè~gene.
Vlimme: kaf; de schilletje waar de rogge-, tarwe-, gerst-, haverkorrels in verpakt zitten en die je er afdorst.
Vottetes: de tes op je vot waar de portemonnee inzit.

En dan nog een uitdrukking. Behalve zingen in het kerkkoor en jongens aafsmère op school had mijn pa nóg een hobby: tuinieren, dwz groenten verbouwen in de eigen tuin. Hij was een keer petatten aan ’t oetdoo~n  toen er een boer langs kwam, ik ben vergeten wie het was, maar toen hij de oogst zag werd hij jaloers en zei: “De stómste bore hebbe de diekste petatte”

zondag 11 september 2011

Peg

Kan het eigenlijk nog Lottumser dan het woord “Peg”? Waarom denk ik daar nu pas aan?
“Peg” is een nummer van Steely Dan. En volgens wikipedia betekent het "percutane endoscopische gastrostomie”, maar dat bedoel ik nu even niet. Ik bedoel de Lottumse peg, de houten spie waar je de deur van een varkenshok mee vastklemt, die bovenop de pomp op de markt staat en waarnaar in de Gekke Moandag periode alle Lottummers genoemd zijn: Lottumse Peggen.

En nog een echt Lottums woord: peits = paardezweepje. Dat was vroeger de naam van de ruiterclub meen ik. Nog steeds?

Verdere nieuwe oogst:
Kè~re = vegen
Tóntele = met vuur spelen

En mijn zus Mieke vroeg me net of ik spoe~s al had: kroeshaar, ’n krullenkop met dichte, kleine krulletjes. Niet zo dicht als mijn medebewoners hier in Oeganda, maar zoals zij het vroeger zelf had: unne spoe~skop.

Ik ben blijkbaar niet de enige die met dialect bezig is, want gisteren kwam ik toevallig bij een website uit met lijsten van dialectwoorden uit een paar honderd Nederlandse dorpen en steden. Sevenum staat er bv bij en Arcen, Blerick, Gennep en Maasbree en ik heb er meteen Lottum ook maar bijgevoegd, zie:  http://www.mijnwoordenboek.nl/regio/Lottums en alle woorden van mijn lijst erop gezet. Iedereen kan daar woorden aan toevoegen.
En niet alleen woorden, ook gezegdes. ’n Leuk idee eigenlijk, ik denk dat ik die ook eens ga verzamelen. Ik ken er alvast één, een gezegde van mijn oom Sraar Jonkers: “ge kunt unne nákse neet in de tes veule”.

Correct natuurlijk, niets tegenin te brengen. Maar wat hij daarmee bedoelde weet ik eigenlijk niet. Wie weet het? En als iemand dat soort typisch Lottumse uitdrukkingen kent: doorgeven svp. En ter meerdere eer en glorie van ons dorp: ook op de bovengenoemde web site plaatsen.